۴- توجه به لغت: گاهی رجوع نکردن به لغت باعث اشتباه می‌شود، چرا که مترجم معنایی در ذهن دارد و بدون توجه به آنچه در لغت آمده، سعی در تطبیق معنای پیشفرض خود دارد، نمونه این مسئله در ترجمه آیه « ذَرْهُمْ یَأْکُلُوا وَ یَتَمَتَّعُوا وَ یُلْهِهِمُ الْأَمَل‏ » ( حجر: ۳ ) رخ داده که مترجم محترم چنین آورده: «  و آرزوها آنان را غافل سازد »، نگاهی به لغت نشان می‌داد کلمه امل علاوه بر معنای اسمی « آرزو» معنای مصدری « آرزو کردن » نیز دارد، ولی مترجم تنها معنای اول را در ذهن داشته و چون […]

یکی از مسائلی که همیشه درباره قرآن مطرح می‌شود، سوال از چرایی تعداد بسیار زیاد ترجمه‌های قرآن کریم است، پاسخ ساده است: قرآن کتاب ساده ای نیست، زبانی پیچیده و دقیق دارد و ترجمه آن بسیار دشوار. این نوشتار به بررسی مهم ترین لغزشگاه‌های مترجمان قرآن اشاره می‌کند، با نگاهی به ترجمه مشهور آیت الله مکارم شیرازی که حاصل ۱۵ سال کار ایشان بر تفسیر قرآن مجید و نیز بررسی سه ساله جمعی از مترجمان و قرآن پژوهان است. دلیل انتخاب این ترجمه نیز روشن است؛ نشان دادن اینکه با وجود این چنین تمهیداتی، باز هم اشتباه وجود دارد و […]

بسیاری وقتی عبارت « الرسم العثمانی » را در ابتدای قرآن های امروزی می بینند گمان می‌کنند منظور همان کاتب مشهور قرآن یعنی عثمان طه است که قرآن های بسیار زیادی به خط زیبایش به چاپ رسیده است. یک تشابه اسمی و یک دانش فراموش شده، باعث شد که این اشتباه پیش بیاید! در میان دانش های زبانی، علم الخط یکی از رشته هایی است که قدمتی بسیار دارد و از آنجا که مباحثش چندان گسترده نبوده، غالبا طفیل علم صرف شده و در انتهای کتب صرفی ضمیمه می شده است، چه کتب صرفی مستقل مانند شافیه‌ی ابن حاجب و […]

التفسیر البیانی للقرآن الکریم، الدکتورة عائشة عبد الرحمن بنت الشاطئ، ۲ جلد، مصر، دار المعارف، چاپ پنجم، ۱۹۶۸ میلادی عائشه محمد علی عبد الرحمن ( ۱۹۱۲ تا ۱۹۸۸ میلادی ) که در جهان اسلام به نام عائشه بنت الشاطی شناخته می شد در ۱۹۶۲ میلادی دست به تالیف تفسیری زد که می توان آن را یکی از مقبول ترین تفاسیر نوشته شده توسط زنان مسلمان در بین محققین اسلامی دانست. تفسیر کوتاه وی هر چند محدود به چند سوره انتهایی قرآن است ( ضحی ، انشراح ، زلزله ، عادیات ، نازعات ، بلد ، تکاثر ، علق ، قلم […]

در نگاه نخست ، یکی از روشن ترین اصطلاحات در علوم قرآن ، « مکی » و « مدنی » است ؛ مکی سوره ایست که در مکه نازل شده و مدنی سوره ای که در مدینه بر پیامبر وحی شده است. اما ظاهرا این اصطلاح چندان هم روشن نباشد ؛ پیامبر ص پس از هجرت به مدینه ، به مکه بازگشتند ، بسیاری از سوره ها هم در مسیر سفرها نازل شده است ، تکلیف آنچه در مکه پس از هجرت و یا در سفرها نازل شده چیست ؟ زرکشی ( متوفای ۷۹۴ هـ ) در نوع دهم کتابش […]